Recensie The Great Pretender

Mocht de Vlaamse Regering, en dan voornamelijk de Minister van Cultuur, in moeilijke budgettaire tijden overwegen om het mes verder te snijden in culturele instellingen als deSingel, dan zal er toch nog steeds wat opgevoerd worden. Daarvan kregen we het prachtige bewijs aangeleverd in “The Great Pretender” waarbij Vincent Wilms (productiemanager), Karlien Meganck (programmatie podium) en Jerry Aerts (algemeen directeur, verantwoordelijke artistiek beleid) acteurs het nakijken geven. “The Great Pretender” – weliswaar iets te bescheiden geplaatst in de Theaterstudio, de grandeur van de Rode Zaal had de voorstelling meer eer aangedaan – wist verder een sterrencast bij elkaar te sprokkelen met Fons Bastiaenssens die op het einde van zijn carrière als politiewoordvoerder een glansrol mocht neerzetten terwijl Jo Vermeulen de scheiding der machten in ons land zeer aanschouwelijk maakte. Om kort te zijn “The Great Pretender” vraagt om een sequel.

Te veel vragen blijven namelijk onbeantwoord na een uur en veertig minuten. In The Great Pretender speelt Zachary Oberzan een Elvis-imitator ondersteund door backings Maya Mertens en Diede Blok die in een prachtig zwart jurkje met gele bloes de Vlaamse kleuren dragen. Jammer dat de halve leeuwenkop en de schuine streep ontbreekt. Maar goed, een meerwaardezoeker kan niet alles hebben in het leven. Een sneer naar de commerciële muziekindustrie kan niet ontbreken voor en na de voorstelling. Nog voor die start, krijgen we een Amerikaanse stem te horen die ons vraagt te onthouden waar de dichtstbijzijnde nooduitgang is. Op het einde van de show kan een “Mister Oberzan has left the building” dan weer niet ontbreken.

Verwijzingen naar the King zitten er zowel in de dialogen die daardoor wat gekunsteld lijken. Verder is er de live zang, en kiest Oberzan helaas niet voor voice over. De imitatie is zo slecht dat zijn backings zowat de ganse nummers moeten rechttrekken.

Oberzan baseerde zich op de Iraanse docufictie Close-Up van Abbas Kiarostami uit 1990. Hier doet een man zich voor als Oberzan, stelt zich aan deSingel voor als de theatermaker, maar blijkt een bedrieger te zijn. Bedoeling was om met de medewerkers van deSingel tot een performance te komen. Uiteindelijk krijgen zij een rol in de film die via de rechtszaak het verhaal  vertelt. De acteerprestaties zijn dan ook tenenkrullend als in een erg goedkope B-film die vol continuïteitsfouten zit.  Zo zien we Meganck de rechtszaal – een lokaal in het Conservatorium – even verlaten om haar hoestbui in de gang verder te zetten, en enkel scènes later zit ze gewoon meteen terug in de zaal. Verder valt de afwezigheid op van de adjunct-directeur communicatie Kristien Gerets. Bij zulk verhaal waar de reputatie van een huis op het spel staat, zou een mens toch verwachten dat ze in actie komt en het woordvoerderschap niet exclusief overlaat aan Bastiaenssens. Het moet zijn dat Gerets de opnames niet kon bijwonen wegens vakantie of externe opdracht (als jurylid of zo). De verklaring is wenselijk en kan – we zeggen zo maar wat – aan bod komen in een vervolg.

Ook de rol van Myriam De Clopper, collega van Meganck met vergelijkbaar takenpakket is in dit verhaal op zijn zachtst gezegd opmerkelijk. De Clopper schittert in afwezigheid en duikt pas naar het einde van de film toe op in de rechtszaal als publiek, getuige, of burgerlijke partij. Dat is niet helemaal duidelijk. Ook dat aspect kan verder uitgediept worden in een vervolg. Nog meer vragen stellen we ons wanneer blijkt dat buitenopnames lang niet evident zijn om klank op afstand op te nemen, zeker niet als dat vanuit een wagen gebeurt om een motorfiets te volgen. De klank valt meermaals weg. Hoe doen die Erik Van Looys van deze wereld dat dan? Het moet zijn dat er veel gedubd wordt en in postproductie gebeurt.

Een slecht product neerzetten met de bedoeling slecht te zijn, is niet alleen erg moeilijk, op artistiek vlak moeten daar behoorlijk wat grenzen en remmingen overwonnen worden. Dat brengt ons bij wansmaak, kitsch en camp. Die vormen bestaan in onze maatschappij én hebben hun bestaansrecht opgeëist. Tussen december en pakweg half februari (en tegenwoordig ook wat vroeger met Halloween) viert de kitsch hoogtij. Dergelijke fenomenen uit de weg gaan kan een kunstinstelling niet. Je weet namelijk pas wat goed en lekker eten is, als je weet wat het tegenovergestelde is. Ook met kunst is dat zo.

Het is dus een kunst om anti-kunst te maken. Daar slaagt deze “The Great Pretender” erg goed in. Sommige zaken die de film voorstelt zijn echter pertinent onjuist. Zo suggereert de prent dat critici een hogere gemoedsrust genieten en dus beter slapen. Dat is op zijn zachtst gezegd een misvatting. Integendeel, critici en artiesten hebben veel gemeen. De ene keer worden ze door hun publiek op handen gedragen, niet veel later worden ze weer uitgespuwd.

De cruciale vraag in deze “The Great Pretender” is: wat is docu en wat is fictie in de docufictie? Haalt Jerry Aerts in het dagelijks leven constant koffie voor artiesten? De man kwam althans erg geloofwaardig over in zijn dienende, ondersteunende rol. Hoe zit dat nu tussen hem en productiemanager Vincent Wilms die vindt dat ie maar een bureaujob aan het uitoefenen is en eigenlijk grotere ambities heeft dan dat? En gelooft er nu echt iemand dat een kwaliteitsjournalist echte kunst(enaars) van valse kan onderscheiden?

Stof genoeg dus voor op zijn minst een sequel. Laat maar komen, Jerry. Graag met een koffie met melk en suiker. Eventueel een speculaasje ook als daar nog budget voor is tenminste. Anders vraagt u dat maar even aan Sven G. aka den Brouwer die zich graag zwart schminkt op zes december. Naar het schijnt heeft die liberaal connecties met een goedheilig man.

< Bert Hertogs >